Alt
dudakta ortaya çıkan ve 3 haftadan daha fazla sebat eden yara ve
kabarıklıklarda dudak kanserini akla
getirmek gerekir. Kişi sigara içicisi, güneş altında uzun sure kalarak gündelik
hayatını geçiren bir insan olduğunda bu ihtimal artar.
Alt dudak, dudak kanserlerinin %95 ortaya çıktığı yerdir. Bu tümörlerin sadece %2’si
kommisür bölgesini kapsar. Bunların çoğu sukuamöz hücreli karsinomdur
(SCC). Buna karşılık üst dudakta da kanser gelişebilir ancak üst dudak kanserlerinin dudağın kırmızı kısmı
dışında derisinde ortaya çıkmak ihtimali ve BCC olmak ihtimali yüksektir. Üst dudak tümörleri
eğer yine dudağın kırmızı kısmında ortaya çıkarsa SCC olurlar ve alt dudak
kanserlerine kıyasla daha agressiv seyrederler.
Alt dudakta oturan SCC’ler, infraorbital ve
supraorbital bölgede oturan SCC’lerle
benzer tarzda nörotropik yayılma eğilimindedir. Yani perinöral invazyon
gösterebilirler.
Genel anlamda oral bölge kanserlerinin oluşumunda risk
faktörleri şunlardır:
1. sigara
2. alkol
3. demir
eksikliği
4. kıronik
oral kandida infeksiyonları
5. bazı
virüsler ( human papilloma virüs, herpes simpleks virüs gibi).
Böylece
hastaların çoğu orta yaşlı sigara içen
erkeklerdir. Başlangıçta iyileşir ümidi ile oyalanmış ve geç gelmiş hastalar
olabileceği gibi, çok başlangış
aşamasında gelen hastalar da olabilir. Dudak kanserlerinde lokal lenfatiklere
yayılım veya uzak yayılımda en önemli risk faktörleri şunlardır:
1. tümör
büyüklüğü,
2. histolojik
gıreyd,
3. perinöral
invazyonun varlığı,
4. lokal
rekürrens varlığı.
Dudak
kanserlerinde lenf nodu diseksiyonu endikasyonları şu şekilde özetlenebilir:
1. Anaplastik
tipte kanserler,
2. Boyunda
palpe edilebilir LAP varlığı,
3. Dudağın
üçte birinden daha büyük yer işgal eden tümör varlığı,
4. Takipi
zor olacak vakalarda da lenf diseksiyonu
purofilaktik amaçlı olarak önerilmektedir.
Küçük
SCC’lerde 5 mm sağlam doku kapsar tarzda rezeksiyon yeterlidir. Hatta veç rezeksiyonlar yaparak gereksiz yere oral
sifinktre bozulmamalı ve sifinkter koruyucu ameliyatlar yapılmalıdır. Küçük
boyutlu dudak kanserlerinin deri kanseri gibi değerlendirilmesinde bir
yanlışlık yoktur. Ancak daha büyük
tümörlerde 1-2 cm sağlam doku içerir tarzda rezeksiyon yapılması güvenli olabilir.
Dudak kanserlerinde cerrahi sonrası
karşılaşılabilecek komplikasyonlar şöyle özetlenebilir:
1. vermiliyon
hattında bozulma
2. dudakta
ektıropiyon
3. mikrostomiya
Dudak
kanserlerinin cerrahi olarak çıkarılmalarını takiben pirimer olarak
onarılmaları mümkün olmayanlarda rekonstrüksiyon için çok değişik yaklaşım
biçimleri vardır. Bunlar lokal kas-deri-mukoza ilerletmeleri şeklinde
olabileceği gibi, depressor anguli oris kasını içeren tıranspoziyon filepleri
de olabilir. İçerisinde kas içermeden yapılan onarım yöntemleri sonrası oral
sifinkter fonksiyonlarında değişik derecelerde kusurlar görülebilir. Özel
isimle anılan yöntemler arasında, Difenbah, Bernard, Buruns, Estlander, Abbe,
Gillies, Karapancik yöntemleri
sayılabilir.
Tüm
ağız ve etrafı kanserlerinin %40 kadarı alt
dudakta yerleşir.
