TEZ YAZMAK

Arada sırada uzmanlık sınavlarının jürilerinde görev aldıkça, uzmanlık tezleri ile yeniden karşılaşıyorum. Böylece ülkemizin ve ülkemiz insanının  nasıl bir durumda olduğunu başka bir açıdan görmek şansım oluyor. Belki de unuttuğum Türkiye ve Türkler manzarası ile yeniden yüzleşiyorum. Yada başka bir ifade  ile,   televizyon ve gazeteler sayesinde her gün gözümüze sokulan siyaset ve siyasetçilerin,  kötü özelliklerine dalıp gidip, başka zeminlerdeki kötülüklerin gözden uzak kalmış olmaları dolayısıyla ortaya çıkmayan  üzücü tarafları gün yüzüne çıkmış oluyor.
...
1. Uzmanlık tezi yapacak aday bu işten memnuniyet duymalıdır. Tez yazmak güzel bir iştir.
2. Tez danışmanlığı yapan hoca, talebesine mutlaka zaman ayırmalıdır.
3. Tezin bilimsel içeriği, ancak şeklen güzel yazılmış bir teze dair konuşulabilir.
4. Şeklen güzel olmayan bir tezi okumak bile sıkıntı vereceğinden, bilimsel içerik akla gelmez.
5. Şeklen güzel olmak demek süslü püslü olmak demek değildir.
6. Şekil olarak güzel bir tezin sayfa sayısı abartılı değildir, referans sayısı abartılı değildir, her türlü kılasik kitaplarda bulunan sıradan bilgileri uzun uzadıya anlatmaz, aslında yararlanmadığı kaynakları kullandım diye bünyesinde barındırmaz, dili sade ve basittir, teşekkür kısmında duygusal ifadeleri sınırlı tutar.
7. Özet dili geçmiş zaman olmalıdır. Şöyleydi-böyleydi-şunu yaptık-bunu yaptık-şu sonuca vardık...gibi.
8. İngilizce özet yazarken, bir bilene danışıp yardımı alınmalıdır. Herkesten kusursuz İngilizce bekleyemeyiz  ama, İngilizce diye abuk subuk metinlerle  tez vermek de içler acısı bir sömürge ülkesi intibaı uyandırıyor.
9. Genel bilgiler sadece o konuya yönelik bir ağırlık taşımalıdır. Mesela diz purotezinin geç dönem sonuçlarına dair tez yazan bir insanın tezine,  diz embriyolojisine dair yazılar eklemesi  yanlıştır. Yanık tezi yazan bir insanın ateşin icadı ile konuya başlaması gereksizdir.
10. Tezi yazan kişi, tezinde isimleri anılan özel isimler hakkında mutlaka bilgi sahibi olmalıdır. Olmayacaksa bu isimleri anmamalıdır. Mesela Sprague-Dawley ratlarda çalıştım diyorsan bu isimlerin ne anlama geldiğini bileceksin. Değilse sadece, 400 gıram ağırlığında beyaz  deney farelerinde çalışmayı yaptık da denebilir.
11. Tartışmada,  konu,  değişik yazarların görüşleri ile beraber ele alınmalıdır. Tartışmak demek kavga yazısı yazmak demek değildir. Yani illa da onlar böyle yapmış ama biz de böyle yaptık gibi kıyaslamalar olmasa da olur, ama bu konuda yazılanları okuyup onlara dair görüşlerimizi yazdığımız tezin tartışmasında bunları dile getirmeliyiz. Tartışma genel bilgilerden  kısa olmamalıdır. 100 sayfalık bir tezin 50 sayfası genel bilgi, 5 sayfası tartışma ise bu yanlıştır. Bunun yerine tartışması 5 sayfa olan ama toplamda 17 sayfalık bir tez yazabilmiş olmak dikkati olumlu yönde çeker.
12. Bulgularda sadece bulunanlar yazılmalıdır. Yorum yapılmamalıdır.
13.Materyal ve metod veya gereç ve yöntem kısmında, gerçekten de yapılan iş ayrıntılı anlatılmalıdır. Okuyucunun bildiği varsayılarak gereç ve yöntemin bazı eylemlerini anlatmadan   kısaltmak doğru olmaz.
14. İnsan hayatında bir kere tez yazar ve o tez güzel yazılmaya değer.