Dudak yarığı
burnu deformitesi, dudak yarığı ile birlikte ortaya çıkan ancak dudak yarığının
şiddetinden bağımsız olarak da kendini ortaya koyabilen bir sorundur. Dudak yarığı en hafif biçimde bile olsa eşlik eden burun deformitesi ileri boyutta olabilir.
Dudak yarığı
ile doğan çocukların anne ve babaları, böyle bir sorunun gelişeceğinden
genellikle habersizdirler. İlk görüşmede bilgilendirilmiş olsalar bile
unutabilirler. Dudak yarığına eşlik eden burunda şekil bozukluğu bilateral yarıklarda kendini daha erken ortaya koyarken tek yanlı
yarıklarda uzun yıllar fark edilmeyebilir.
Böyle bir deformitenin gelişebileceği öngörüsüne sahip
doktorların, dudak yarığı ameliyatlarında buruna yönelik cerrahi işlemler
yapmaları gelişmesi muhtemel burun deformitesini hafifletebilse de sonraki yıllarda yeni
ameliyatlara ihtiyaç olmasını önleyemez. 16-18 yaş civarı bir ameliyat
gerekeceği daima hatırlanmalıdır.
Dudak yarığına
eşlik eden burun deformitesinin ana
bileşenleri şöyle tarif edilebilir:
1.
Septum deviasyonu
2.
Burun ucu sorunları
3.
Kolumella kısalıkları
4.
Hamp sorunları.
Burun ucu
deformiteleri kendini alar kıkırdaklardaki anormal yerleşimler ve şekiller olarak belli eder. Yarık taraftaki
alar kıkırdağın lateral ve medial kurusları arasındaki açı genişlemiştir. Alar
kıkırdağın lateral kısmı aşağı
yerleşimli olup basık ve yayvandır. Kıkırdağın bu lateral kısmı konveks olacak
yerde konkavite kazanmıştır ( atmosfere yakın yüzünde). Böylece burun ucu geniş, basık ve yayvan
gözükür.
Septum,
vomer komşuluğunda sağlam tarafa yakın yerleşmiştir. Burun ön
kenarında (kaudalde değil, ön kenarda) ise orta hatta veya yarık tarafa yakın durur.
Buna karşılık kemik septuma gidildikçe s harfi şeklinde eğrilikler de olabilir.
Septal kıkırdağın kaudalinde daima bir miktar kolumella sarkıklığına katkıda
bulunan fazlalık da vardır.
Kolumella
kısalıkları tek yanlı vakalarda sadece yarık tarafta olurken, bilateral
vakalarda iki yandan da kısa olur. Böylece bilateral dudak yarığı vakalarında
kolumella yokluğundan söz edilebilir.
Dudak yarığı
burnu deformitesine eşlik edebilen diğer sorun değişik derecelerde hamp
sorunudur. Dudak yarığı ile birlikte sedıl noza rastlanmaz.
Bu dört
maddeyi kılinikte karşımıza çıkan görünüm olarak ifade edecek olursak, tek
yanlı dudak yarığı burnu deformitesinde karşımızda duran eğri ve delikleri
birbirine benzemeyen bir burundur. İki yanlı dudak yarığı deformitelerinde ise
kılinik görünüm kendini daha ziyade kolumella yokluğuna bağlı olarak burun ucu purojeksiyonu kaybı ile belli
eder.
Tedavi:
Tek yanlı vakalar:
Tıranskolumellar düz V insizyonu ile başlanmalıdır ve bu V’nin kolu
kolumellanın kısa olduğu tarafta bir miktar burun ucu alar kanat derisinde seyretmelidir. Alar
tabana lateralden yakın kısmın iç örtü yüzeyinde V-Y pilasti yapılmalıdır ve
alar kıkırdak ile altındaki derinin doma doğru ilerlemesi sağlanmalıdır. Alar kıkırdaklar
simetrik hale getirilmelidir. Septopilasti tamamlanmalıdır. Hamp varsa
çıkarılmalı ve lateral osteotomiler de yapılmalıdır.
Çift taraflı
vakalar:Bırauer’in tarif ettiği uzun kollu
tıranskolumellar düz “V” kesisi
ile başlanır ve V’nin kolları birer V-Y filebi olacak şekilde ve tam da
Milard’ın tarif ettiği çatal filebin tersi olarak hazırlanır. Böylece her iki
alar kanattan kolumellayı oluşturmak üzere V-Y ilerletme filepleri kaldırılmış
olur.